25.04.1930. Wielki pożar Przeworska
Pierwszym, który zauważył pożar miał być posterunkowy Franciszek Piasek. On zaalarmował miejscową straż pożarną. Katastrofalny pożar Przeworska który wybuchł o północy z 25 na 26 kwietnia 1930 roku był największym kataklizmem, jaki dotknął to miasto w okresie międzywojennym.
W następnych dniach o pożarze, który szczególnie dotknął północną pierzeję tutejszego rynku, rozpisywały się krajowe i polonijne nawet gazety. „W dzielnicy żydowskiej spłonęło doszczętnie 45 domów. Przerażeni mieszkańcy zdołali w bieliźnie tylko ujść życiem” – donosił krakowski „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, największy wówczas dziennik w kraju. Jego korespondent informował, że rozprzestrzeniający się z ogromną szybkością pożar wybuchł w domu Sary Wein. Ukazujący się w Nowym Jorku „Przegląd Tygodniowy” w iście sensacyjny sposób, z wyraźną przesadą donosił na pierwszej stronie wielkimi literami: „43 Domy Mieszkalne Spłonęły! Pożar w Polsce Pozbawił Dachu 700 Osób. Ogień wszczął się od świec zapalonych w Synagodze Przeworskiej”, błędnie informując, iż do pożaru doszło w czasie nabożeństwa, w żydowskiej świątyni, tymczasem zaprószenie ognia miało miejsce na posesji sąsiadującej z bożnicą.Szybko okazało się, że miejscowa straż pożarna, wsparta strażą z cukrowni nie jest w stanie sobie poradzić z rozprzestrzeniającym się błyskawicznie ogniem. Nad ranem dojechały kolejne wozy z Łańcuta, Jarosławia, Przemyśla i Rzeszowa, którym udało się opanować żywioł. Do ratowania ludzi i dobytku zaangażowano kompanię wojska. Na miejsce szybko wraz z podwładnymi przybył wojewoda lwowski Wojciech Gołuchowski, który nakazał wypłacić najbardziej poszkodowanych kwotę 8 tysięcy złotych. Oficjalne dane cytowane przez prasę mówiły o 13 zniszczonych, murowanych domach w rynku i 30 dalszych zabudowaniach w sąsiedztwie. Liczbę poszkodowanych szacowano na ponad 300 osób, głównie Żydów, straty na niebagatelną wówczas kwotę nawet 500 tysięcy złotych. O ile nieruchomości były ubezpieczone, o tyle największe szkody ogień poczynił w zgromadzonych towarach. Spłonęły m.in. dwa wagony pszenicy i żyta w składzie Spiglena.
Pożar był ogromnym ciosem dla miasta, dotkniętego jak wiele innych kryzysem gospodarczym. Szczególnie ucierpiała żydowska biedota. Część mieszkańców wyznania mojżeszowego zdecydowała się na opuszczenie Przeworska, miejscowa szkoła zanotowała w swej kronice, że naukę przerwała część żydowskich dzieci.
Władze miasta szybko wyciągnęły wnioski z dramatu. Jasne było, że zawiodła ochrona przeciwpożarowa. W czasie pożaru brakowało np. wody do gaszenia ognia, którą ściągano z odległej Mleczki, nie było odpowiedniego sprzętu ratowniczego. Stąd też już w następnym roku, w marcu, radni uchwalili Rada Miejska rozpoczęcie budowy wieży wodnej z rurociągami i hydrantami, która miała zapobiec podobnym niespodziankom w przyszłości.
źródło: podkarpackahistoria.pl / U.M Przeworsk
Czytaj także inne nasze artykuły z działu “Z Kart Historii”, powiązane bezpośrednio z Przeworskiem lub naszym regionem:
- Żywioł wody w Przeworsku
- Tadeusz Rut medalista olimpijski z Przeworska
- Andrzej Sztolf skoczek narciarski z Przeworska
- Odszedł wielki człowiek sportu w Przeworsku
- Pomnik króla Polski w Przeworsku
- Historia sportu w Przeworsku: Brydż sportowy
- Historia sportu w Przeworsku: “Vistulanki” – piłka nożna kobiet
- Historia sportu w Przeworsku: sekcja motorowa
- Historia sportu w Przeworsku: piłka siatkowa kobiet
- Historia sportu w Przeworsku: piłka siatkowa mężczyzn
- Historia sportu w Przeworsku: Kolejowy Klub Sportowy “Czarni” Przeworsk
- Historia sportu w Przeworsku: sekcja bokserska
- Historia sportu w Przeworsku: lata 1893-1939
- Hejnał Przeworska – jeden z symboli miasta
- Mury obronne w Przeworsku
- Cukrownia Przeworsk – utracone “złoto”
- Bohater z Przeworska zamordowany w niemieckim obozie Auschwitz
- Rocznica Powstania Styczniowego – apel na mogile w Przeworsku
- W Dzień Wszystkich Świętych pamiętajmy o Bohaterach
- 1 września 1939r. w Przeworsku we wspomnieniach
- Jan Gryczman z Przeworska – obrońca Westerplatte
- Żywa Kotwica Powstania Warszawskiego w Przeworsku
- Wspomnienia o bohaterze z Przeworska – gen. Jan Chmurowicz
- Bicie w bębny podczas Wielkiego Tygodnia w Przeworsku
- ARMIO WYKLĘTA PRZEWORSK O WAS PAMIĘTA!!!
- 626 lat miasta Przeworska
- Rocznica Powstania Styczniowego – echa w Przeworsku
- Droga Przeworska do Niepodległości
- 25.04.1930. Wielki pożar Przeworska
- Z kart historii: Ostatni ordynat przeworski
- Krwawy marzec na Podkarpaciu
- ALBUM NIEPODLEGŁEJ: Bartłomiej Golankiewicz
- Stanisław Rarogiewicz z Przeworska
- ALBUM NIEPODLEGŁEJ: Kronika pięcioklasowej szkoły męskiej w Przeworsku od roku 1915
- 11 listopada – Stulecie odzyskania niepodległości