Agresja ZSRR na Polskę oraz Dzień Sybiraka
17 września 1939 r., łamiąc polsko-sowiecki pakt o nieagresji, Armia Czerwona ZSRR wkroczyła na teren Rzeczypospolitej Polskiej, realizując tym samym ustalenia zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją sojuszu dwóch zbrodniczych totalitaryzmów był rozbiór osamotnionej w walce Polski.
Rosjanie zaatakowali na całej wschodniej granicy między godziną 3 a 6 rano. Wcześniej przekazali polskiemu ambasadorowi Wacławowi Grzybowskiemu notę stwierdzającą, że Polska już nie istnieje oraz informującą o wkroczeniu wojsk radzieckich na nasze terytorium.
Ambasador Grzybowski wspominał po latach w Radiu Wolna Europa ten dzień, kiedy około godziny 2 nad ranem otrzymał telefon z sekretariatu wiceministra spraw zagranicznych Związku Radzieckiego – Władimira Potiomkina. Poproszono go wówczas o szybki przyjazd. – Byłem przygotowany na złe wiadomości, ale te, które na mnie czekały, były jeszcze gorsze – mówił ambasador.
Najazd sowiecki był agresją zbrojną, podjętą – tak, jak niemiecka 1 września – bez wypowiedzenia wojny. Ambasador Wacław Grzybowski wspominał, że po wyjściu od Potiomkina poinformował rząd polski o zaistniałej sytuacji.
Agresja Sowietów jest nazywana IV rozbiorem Polski, ponieważ okupanci podzielili między siebie strefy wpływów. Dla Stalina była to, jak się sądzi, osobista zemsta za klęskę poniesioną podczas najazdu na nasz kraj w 1920 roku. Generał Felicjan Sławoj-Składkowski, który we wrześniu 1939 roku pełnił funkcję premiera, podkreślał po latach na antenie Radia Wolna Europa, że Polska została wtedy pozostawiona sama, wobec agresji ówczesnych potęg – hitlerowskiej i sowieckiej.
Od 1991 roku organizowany jest przez Związek Sybiraków, polską organizację grupującą byłych zesłańców, Dzień Sybiraka. Rok 1993 został ogłoszony Rokiem Sybiraka.
W 2013 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił dzień 17 września Dniem Sybiraka. Uchwałę w tej sprawie przyjęto przez aklamację.
